Venturi, sıvıların veya gazların akış hızını ve basıncını ölçmek, kontrol etmek veya karışım oluşturmak amacıyla kullanılan bir boru ya da kanal içerisindeki daraltma ve genişletme yapısıdır. Venturi prensibi, akışkanlar dinamiğiyle ilgili temel bir kavram olan Bernoulli prensibine dayanır. Bu prensip, bir akışkanın hızının artmasıyla beraber basıncının düşeceğini belirtir.

Venturi'nin Çalışma Prensibi:

1. Daralma Bölgesi:

   • Venturi tüpünün giriş kısmında, akışkan boru boyunca daralan bir bölgeye girer. Bu daralma nedeniyle akışkanın hızı artar.
   • Hızın artmasıyla birlikte, Bernoulli prensibi gereği, akışkanın basıncı düşer.

2. Boğaz (Throat) Bölgesi:

   • Daralma bölgesinin en dar noktası olan boğaz, akışkanın en yüksek hızına ulaştığı ve basıncın en düşük seviyeye düştüğü yerdir.
   • Bu basınç düşüşü, Venturi'nin temel etkisini oluşturur ve çeşitli uygulamalarda kullanılabilir.

3. Genişleme Bölgesi:

   • Boğazdan sonra borunun genişleyen kısmında, akışkanın hızı düşer ve basınç tekrar artar.
   • Bu kısım, akışkanın enerji kaybını minimize edecek şekilde tasarlanmıştır.

Venturi'nin Kullanım Alanları:

1. Akış Ölçümü:

   • Venturi Metre: Sıvı veya gaz akış hızını ölçmek için kullanılır. Venturi tüpünün boğaz bölgesindeki basınç farkı, akış hızını hesaplamak için kullanılır.
   • Endüstriyel Uygulamalar: Venturi metreler, su, hava, buhar ve diğer akışkanların ölçümünde yaygın olarak kullanılır.

2. Karıştırma ve Enjeksiyon:

   • Venturi Enjektör: Bir akışkanın basınç düşüşünü kullanarak başka bir akışkanı karıştırma veya enjekte etme işlemi. Örneğin, suya kimyasal madde eklemek için kullanılabilir.
   • Karıştırıcılar: Gazlar veya sıvıların etkin bir şekilde karıştırılması gereken yerlerde kullanılır. Örneğin, sulama sistemlerinde gübre enjeksiyonu.

3. Vakum Üretimi:

   • Venturi Vakum Pompası: Daralmadan dolayı oluşan düşük basınç, vakum yaratmak için kullanılır. Bu, endüstriyel uygulamalarda veya laboratuvar ortamlarında yaygındır.
   • Toz ve Parçacık Toplama: Venturi sistemi, toz ve küçük parçacıkların toplanması için vakum oluşturabilir.

4. Yakıt Karışımı:

   • Karbüratörler: Venturi prensibi, eski tip karbüratörlerde hava ve yakıt karışımını oluşturmak için kullanılır. Hava, daraltılmış Venturi bölgesinden geçerken hızlanır ve yakıtı karbüratöre çeker.

5. Gaz Temizleme ve Baca Gazı Arıtma:

   • Venturi Scrubber: Kirletici maddeleri gaz akışından ayırmak için kullanılır. Gaz, Venturi tüpünden geçirilirken su veya başka bir sıvı püskürtülür ve kirleticiler sıvı ile tutulur.

Venturi'nin Avantajları:

• Düşük Enerji Kaybı: Venturi tüpleri, akışkanın enerjisini en iyi şekilde koruyacak şekilde tasarlanmıştır, bu da enerji kayıplarını minimize eder.
• Basit Tasarım: Venturi sistemleri genellikle basit ve dayanıklıdır, bu da bakım maliyetlerini azaltır.
• Yüksek Verimlilik: Venturi prensibi, akışkanları etkili bir şekilde ölçmek, kontrol etmek ve karıştırmak için son derece verimlidir.
• Çok Yönlülük: Çeşitli akışkanlar ve gazlar için kullanılabilir, bu da geniş bir uygulama yelpazesine hitap etmesini sağlar.

Venturi Kullanımı İçin Dikkat Edilmesi Gerekenler:

• Akışkanın Özellikleri: Venturi'nin tasarımı, taşınacak akışkanın viskozitesine, sıcaklığına ve basıncına uygun olmalıdır.
• Basınç Kaybı: Venturi sistemi, akışkanın hızını artırmak için basınçta bir düşüş yaratır; bu, sistemdeki basınç düşüşünü hesaba katmayı gerektirir.
• Malzeme Seçimi: Venturi tüplerinin yapıldığı malzeme, korozyona ve aşınmaya dayanıklı olmalıdır, özellikle kimyasal uygulamalarda.

Venturi sistemleri, mühendislikte ve çeşitli endüstrilerde akış kontrolü ve ölçümü için kritik öneme sahip araçlardır. Doğru uygulama ve tasarım, sistem verimliliğini artırabilir ve enerji tasarrufu sağlayabilir.